مستاجر طبق قانون روابط موجر و مستاجر می‌تواند در برخی شرایط مشخص، قرارداد اجاره را لغو کند. این شرایط به‌طور شفاف در قانون و قرارداد اجاره تعیین شده است. در ادامه، به بررسی این شرایط خواهیم پرداخت.

1. عدم انجام تعهدات از سوی موجر

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که مستاجر می‌تواند قرارداد اجاره را لغو کند، عدم انجام تعهدات از سوی موجر است. طبق ماده ۱۰ قانون روابط موجر و مستاجر، اگر موجر نتواند ملک را به‌طور صحیح به مستاجر تحویل دهد یا تعمیرات ضروری را انجام ندهد، مستاجر می‌تواند درخواست لغو قرارداد اجاره را داشته باشد.

• عدم تعمیرات ضروری ملک: اگر ملک نیاز به تعمیرات اساسی داشته باشد و موجر از انجام آن امتناع کند، مستاجر می‌تواند درخواست فسخ قرارداد را داشته باشد.
• عدم رعایت شرایط بهداشتی و ایمنی: اگر ملک شرایط بهداشتی و ایمنی مناسب نداشته باشد، مستاجر می‌تواند برای لغو قرارداد اقدام کند.

2. مشکلات و نقض توافقات قراردادی

در صورتی که یکی از طرفین (موجر یا مستاجر) تعهدات خود را طبق قرارداد انجام ندهد، طرف دیگر می‌تواند درخواست فسخ یا لغو قرارداد را بدهد. این شامل مواردی مانند عدم پرداخت اجاره‌بها یا استفاده غیرمجاز از ملک می‌شود.

• پرداخت نکردن اجاره‌بها توسط مستاجر: اگر مستاجر به مدت طولانی اجاره‌بها را پرداخت نکند و پس از دریافت اخطار، همچنان اجاره را پرداخت نکند، موجر می‌تواند اقدام به فسخ قرارداد کند. البته مستاجر نیز در صورتی که موجر از انجام تعهدات خود خودداری کند، می‌تواند درخواست لغو قرارداد را داشته باشد.

3. وجود مشکلات قانونی (فورس ماژور)

گاهی ممکن است مستاجر به دلایل غیرقابل پیش‌بینی و خارج از اراده خود مانند بیماری یا تغییر محل زندگی، نتواند ادامه قرارداد را داشته باشد. در این صورت، در صورتی که این موضوع در قرارداد ذکر شده باشد، مستاجر می‌تواند درخواست لغو قرارداد اجاره را بدهد.

• شرایط فورس ماژور: حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند سیل، زلزله یا مشکلات دیگر که استفاده از ملک را غیرممکن می‌سازد، می‌تواند به‌عنوان دلیل لغو قرارداد اجاره محسوب شود.

4. توافق دو طرف برای لغو قرارداد

در صورتی که مستاجر و موجر هر دو به توافق برسند که ادامه قرارداد اجاره به نفع هیچ‌کدام از طرفین نیست، می‌توانند قرارداد را لغو کنند. این نوع لغو قرارداد اجاره به‌طور معمول توافقی است و طرفین باید این توافق را به‌صورت کتبی تنظیم کنند.

• لغو قرارداد با توافق طرفین: در این صورت، مستاجر و موجر می‌توانند تاریخ دقیق لغو قرارداد را تعیین کرده و شرایط بازپرداخت ودیعه و تسویه حساب‌ها را مشخص کنند.

5. ضرورت تغییرات شخصی مستاجر

اگر مستاجر به دلایل شخصی یا شغلی مجبور به تغییر محل سکونت خود شود، می‌تواند درخواست لغو قرارداد اجاره را به موجر بدهد. در این شرایط، اگر قرارداد اجاره برای مدت طولانی تنظیم شده باشد، مستاجر باید با موجر توافق کند تا اجاره‌بها را تا پایان مدت پرداخت کرده یا شرایط لغو قرارداد را بررسی کنند.

• تغییر محل زندگی مستاجر: در صورتی که مستاجر به دلایلی مانند شغل جدید یا نیاز به تغییر شهر محل سکونت، نتواند در ملک باقی بماند، ممکن است بتواند قرارداد را لغو کند.

6. اتمام مدت قرارداد اجاره

اگر مدت قرارداد اجاره به پایان برسد و هیچ‌کدام از طرفین تمایلی به تمدید آن نداشته باشند، قرارداد به‌طور خودکار لغو می‌شود. در این صورت مستاجر بدون نیاز به دلایل اضافی می‌تواند قرارداد را خاتمه دهد.

نحوه لغو قرارداد اجاره توسط مستاجر

برای لغو قرارداد اجاره، مستاجر باید مراحل قانونی و اصولی را طی کند:

1. ارسال اخطاریه به موجر
   مستاجر باید اخطاریه کتبی به موجر ارسال کند و در آن دلیل لغو قرارداد و تاریخ درخواست خود را ذکر کند. این اخطاریه باید طبق قرارداد به‌طور رسمی انجام شود.

2. مراجعه به دفاتر اسناد رسمی
   پس از ارسال اخطاریه، اگر موجر با لغو قرارداد موافقت کرد، بهتر است برای ثبت رسمی فسخ قرارداد به دفاتر اسناد رسمی مراجعه شود. این کار به‌ویژه برای جلوگیری از هرگونه مشکل قانونی در آینده ضروری است.

3. تسویه‌حساب مالی
   مستاجر باید تمام بدهی‌های خود را تسویه کرده و ملک را به موجر بازگرداند. در صورتی که ودیعه (رهن) به مستاجر پرداخت شده باشد، باید طبق توافق طرفین بازپرداخت شود.

نکات مهم در لغو قرارداد اجاره توسط مستاجر

• مطالعه دقیق قرارداد
  پیش از اقدام به لغو قرارداد، مستاجر باید مفاد قرارداد را به دقت بررسی کند تا از شرایط و تعهدات خود و موجر آگاه باشد.

• مشورت با وکیل
  مشورت با یک وکیل متخصص می‌تواند کمک کند تا مستاجر حقوق خود را به‌درستی درک کند و در صورت لزوم اقدام قانونی مناسب را انجام دهد.

• مدارک معتبر
  مستاجر باید تمامی مدارک مربوط به لغو قرارداد مانند اخطاریه‌ها، رسیدهای پرداخت و هرگونه توافق‌نامه کتبی را نگهداری کند.